რა სახის იურიდიული პირები არსებობს საქართველოში?
საქართველოს კანონმდებლობა გთავაზობთ რამდენიმე ტიპის იურიდიულ სტრუქტურას ბიზნესისთვის:
- შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (შპს)
- სააქციო საზოგადოება (სს) – ღია ან დახურული ტიპის
- კომანდიტური საზოგადოება (კს)
- სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (სპს)
- კოოპერატივი
- ინდივიდუალური მეწარმე (ი/მ)
უცხოური ბიზნესებისთვის ასევე შესაძლებელია:
- ფილიალის გახსნა
- შვილობილი კომპანიის დაფუძნება
რა არის შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება (შპს)?
შპს არის საქართველოში ყველაზე პოპულარული და მოქნილი ბიზნეს სტრუქტურა, რომელიც გთავაზობთ:
- პასუხისმგებლობის შეზღუდვას კომპანიის კაპიტალით (პარტნიორები არ აგებენ პასუხს პირადი ქონებით)
- მარტივ დაფუძნებას საწყისი კაპიტალის მოთხოვნის გარეშე
- მოქნილ მართვის სტრუქტურას
- პრეფერენციული საგადასახადო რეჟიმებით სარგებლობის შესაძლებლობას
- 0% მოგების გადასახადს რეინვესტირებულ მოგებაზე (გადასახადი გადაიხდება მხოლოდ დივიდენდების განაწილებისას)
- დისტანციური რეგისტრაციის შესაძლებლობას
შპს იდეალურია როგორც მცირე, ისე საშუალო ზომის ბიზნესებისთვის, სადაც მესაკუთრეები აქტიურად არიან ჩართულნი ყოველდღიურ ოპერაციებში.
რა არის სააქციო საზოგადოება (სს)?
სააქციო საზოგადოება არის კომპანიის ფორმა, რომლის კაპიტალი დაყოფილია აქციებად. საქართველოში არსებობს ორი ტიპის სააქციო საზოგადოება:
დახურული ტიპის სააქციო საზოგადოება:
- აქციების გასხვისება შეზღუდულია და როგორც წესი, საჭიროებს სხვა აქციონერების თანხმობას
- აქციებით ვაჭრობა საჯარო ბაზარზე არ ხდება
- შესაფერისია საოჯახო ბიზნესებისთვის ან მცირე რაოდენობის ინვესტორებისგან შემდგარი სტრუქტურებისთვის
ღია ტიპის სააქციო საზოგადოება:
- აქციები თავისუფლად იყიდება და ივაჭრება საფონდო ბირჟაზე
- კაპიტალის მოზიდვის მეტი შესაძლებლობა
- უფრო მკაცრი მარეგულირებელი მოთხოვნები და ანგარიშგების ვალდებულებები
- შესაფერისია მსხვილი კომპანიებისთვის, რომლებიც გეგმავენ ზრდას საჯარო ინვესტიციების მეშვეობით
სააქციო საზოგადოებებს აქვთ უფრო ფორმალიზებული კორპორატიული მართვის სტრუქტურა, სამეთვალყურეო საბჭოს, აქციონერთა კრებისა და დირექტორთა საბჭოს ჩათვლით.
რა საერთო აქვთ შპს-ს და სს-ს?
მიუხედავად განსხვავებებისა, შპს-სა და სს-ს აქვთ რამდენიმე საერთო მახასიათებელი:
- ორივე წარმოადგენს დამოუკიდებელ იურიდიულ პირს
- ორივე უზრუნველყოფს შეზღუდულ პასუხისმგებლობას მესაკუთრეებისთვის
- ორივეს შეუძლია ისარგებლოს საქართველოს საგადასახადო უპირატესობებით
- ორივე საჭიროებს რეგისტრაციას საჯარო რეესტრში
- ორივე ვალდებულია აწარმოოს საბუღალტრო აღრიცხვა და ფინანსური ანგარიშგება
- ორივეს შეუძლია იყოს 100% უცხოური საკუთრება
როგორ შეუძლია პარტნიორს დატოვოს შპს?
შპს-ს პარტნიორს შეუძლია დატოვოს კომპანია შემდეგი გზებით:
- წილის გასხვისება – პარტნიორს შეუძლია გაყიდოს ან გადასცეს თავისი წილი სხვა პარტნიორებს ან მესამე პირებს. თუ წესდებით გათვალისწინებულია, სხვა პარტნიორებს შეიძლება ჰქონდეთ უპირატესი შესყიდვის უფლება.
- კომპანიიდან გასვლა (კანონით განსაზღვრულ პირობებში) – პარტნიორს შეუძლია მოითხოვოს კომპანიიდან გასვლა და წილის კომპენსაცია, თუ:
- არსებობს მნიშვნელოვანი მიზეზი, მაგალითად, ძირითადი პარტნიორების მიერ უფლებების ბოროტად გამოყენება
- პარტნიორი ვერ ახორციელებს თავის უფლებებს კომპანიაში
- წესდებით გათვალისწინებულია გასვლის პირობები
გასვლის შემთხვევაში, პარტნიორი იღებს წილის სამართლიან ღირებულებას, რომელიც განისაზღვრება შეფასების საფუძველზე ან პარტნიორებს შორის შეთანხმებით.
განსხვავდება თუ არა პროცედურა სააქციო საზოგადოებებისთვის?
დიახ, სააქციო საზოგადოებებში პროცესი განსხვავებულია:
- დახურულ სააქციო საზოგადოებაში, აქციონერს შეუძლია გაყიდოს აქციები, მაგრამ ხშირად საჭიროა სხვა აქციონერების თანხმობა ან მათ აქვთ უპირატესი შესყიდვის უფლება, წესდების შესაბამისად.
- ღია სააქციო საზოგადოებაში, აქციონერს შეუძლია გაყიდოს აქციები ნებისმიერ დროს საფონდო ბირჟაზე, სხვა აქციონერების თანხმობის გარეშე. პროცესი გაცილებით მარტივია და ხორციელდება ბროკერის მეშვეობით.
სააქციო საზოგადოებებში არ არის გათვალისწინებული “კომპანიიდან გასვლის” კონცეფცია, როგორც ეს შპს-ს შემთხვევაშია. აქციონერებს შეუძლიათ მხოლოდ გაყიდონ თავიანთი აქციები.
გჭირდებათ დახმარება LLC ან JSC-ის რეგისტრაციაში საქართველოში? დაუკავშირდით MBlegal-ს!
რა არის შპს-სა და სს-ს რეგისტრაციის თავისებურებები?
შპს-ს რეგისტრაცია:
- კომპანიის სახელწოდების შერჩევა და შემოწმება
- სადამფუძნებლო დოკუმენტების მომზადება:
- სადამფუძნებლო შეთანხმება
- წესდება
- დირექტორ(ებ)ის დანიშვნის გადაწყვეტილება
- იურიდიული მისამართის დადასტურება
- დოკუმენტების წარდგენა საჯარო რეესტრში
- რეგისტრაციის საფასურის გადახდა
- საბანკო ანგარიშის გახსნა
სს-ს რეგისტრაცია (დამატებითი მოთხოვნები):
- კაპიტალის მინიმალური ოდენობის განსაზღვრა
- აქციების ტიპებისა და რაოდენობის განსაზღვრა
- სამეთვალყურეო საბჭოს ფორმირება (საჭიროების შემთხვევაში)
- კორპორაციული მართვის წესების დადგენა
რეგისტრაცია შესაძლებელია დასრულდეს 1 სამუშაო დღეში, ან იმავე დღეს დაჩქარებული პროცედურით დამატებითი საფასურის გადახდის შემთხვევაში.
საქართველოში კომპანიის რეგისტრაციის მოტივაცია
დღეის მდგომაროებით საქართველოში კომპანიის რეგისტრაცია კიდევ უფრო მიმზიდველი გახდა შემდეგი ფაქტორების გამო:
- გაუმჯობესებული ელექტრონული სერვისები – სრულად ციფრული დისტანციური რეგისტრაციის შესაძლებლობა
- გაძლიერებული კავშირები ევროკავშირთან – თავისუფალი სავაჭრო შეთანხმებები, რომლებიც აფართოებს ბაზრებზე წვდომას
- ახალი საგადასახადო შეღავათები – დამატებითი საგადასახადო სტიმულები სპეციფიკური სექტორებისთვის
- გამარტივებული საინვესტიციო რეგულაციები – უცხოელი ინვესტორებისთვის ბარიერების შემცირება
- ციფრული ბიზნესებისთვის სპეციალური რეჟიმები – ვირტუალური ზონის გაფართოებული შესაძლებლობები IT კომპანიებისთვის
- საერთაშორისო კომპანიის სტატუსის გაფართოებული პირობები – დამატებითი საქმიანობის სფეროები, რომლებიც კვალიფიცირდება შეღავათიანი რეჟიმისთვის
კომპანიების რეესტრის მართვა
საქართველოში კომპანიების რეესტრს მართავს საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო. ყველა რეგისტრირებული კომპანია ვალდებულია:
- განაახლოს ინფორმაცია ნებისმიერი რეგისტრირებული მონაცემის ცვლილების შემთხვევაში (მისამართის, დირექტორების, წესდების, კაპიტალის და ა.შ.)
- წარადგინოს ყოველწლიური ფინანსური ანგარიშგება (კომპანიის ზომის მიხედვით)
- შეინახოს კომპანიის სავალდებულო დოკუმენტაცია (წესდება, სამართლებრივი აქტები, საბუღალტრო დოკუმენტები)
- განაახლოს ბენეფიციარ მფლობელთა შესახებ ინფორმაცია კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში
კომპანიის მონაცემების ნებისმიერი ცვლილება უნდა დარეგისტრირდეს საჯარო რეესტრში კანონით დადგენილი ვადების შესაბამისად.
სააქციო საზოგადოებების მართვის თავისებურებები
სააქციო საზოგადოებებს აქვთ უფრო რთული მართვის სტრუქტურა:
ღია ტიპის სააქციო საზოგადოებებისთვის:
- სავალდებულოა სამეთვალყურეო საბჭოს არსებობა (მინიმუმ 3 წევრი)
- რეგულარული ანგარიშგების ვალდებულება საფონდო ბირჟისა და მარეგულირებლისთვის
- აუდიტირებული ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის ვალდებულება
- ინფორმაციის გამჟღავნება არსებითი მოვლენების შესახებ
- კორპორაციული მართვის უფრო მკაცრი წესები
დახურული ტიპის სააქციო საზოგადოებებისთვის:
- შეუძლიათ იფუნქციონირონ სამეთვალყურეო საბჭოს გარეშე
- ნაკლები საჯარო ანგარიშგების მოთხოვნები
- მეტი მოქნილობა შიდა კორპორაციული გადაწყვეტილებების მიღებაში
ორივე ტიპის სააქციო საზოგადოებაში გადაწყვეტილებები მიიღება აქციონერთა საერთო კრებაზე ხმების რაოდენობის შესაბამისად, რაც განისაზღვრება აქციების რაოდენობით.
საქართველოში ბიზნესის რეგისტრაცია არის მარტივი და სწრაფი პროცესი, რომელიც ხელმისაწვდომია როგორც ადგილობრივი, ისე უცხოელი მეწარმეებისთვის. კომპანიის სწორი ფორმის შერჩევა და დაფუძნების პროცესის სწორად წარმართვა არის პირველი ნაბიჯი წარმატებული ბიზნესის შესაქმნელად. გაითვალისწინეთ თქვენი ბიზნესის მიზნები, მოცულობა და სპეციფიკა სწორი გადაწყვეტილების მისაღებად.
