საბანკო სამართალი

კომერციული ბანკის საქმიანობის ლიცენზირების პროცესი საქართველოში მკაცრად რეგლამენტირებულია საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ. ლიცენზიის მისაღებად პოტენციურმა ბანკმა უნდა დააკმაყოფილოს მთელი რიგი მოთხოვნები, რომლებიც მიმართულია ფინანსური სტაბილურობის, საიმედო მენეჯმენტისა და კანონმორჩილების უზრუნველყოფისკენ. ეს მოთხოვნები მოიცავს:

• კაპიტალის მინიმალური მოთხოვნები: სებ განსაზღვრავს კომერციული ბანკისთვის სავალდებულო საწესდებო კაპიტალის მინიმალურ ოდენობას, რომელიც საკმარისი უნდა იყოს საწყისი ოპერაციების განსახორციელებლად და პოტენციური ზარალის დასაფარად. ეს მოთხოვნა პერიოდულად გადაიხედება საბანკო სექტორის განვითარებისა და საერთაშორისო სტანდარტების გათვალისწინებით.
• სამოქმედო გეგმა და სტრატეგია: განმცხადებელმა უნდა წარადგინოს დეტალური ბიზნეს გეგმა, რომელიც მოიცავს ბანკის სტრატეგიულ მიზნებს, დაგეგმილ ოპერაციებს, სამიზნე ბაზარს, რისკების მართვის სისტემასა და ფინანსურ პროგნოზებს.
• მფლობელებისა და მმართველი პირების შესაბამისობა: სებ ახორციელებს საფუძვლიან შემოწმებას ბანკის დამფუძნებლებისა და მმართველი ორგანოების წევრების კვალიფიკაციის, გამოცდილების, საქმიანი რეპუტაციისა და ფინანსური მდგომარეობის შესახებ. ისინი უნდა აკმაყოფილებდნენ კანონით და სებ-ის რეგულაციებით დადგენილ კრიტერიუმებს.
• ორგანიზაციული სტრუქტურა და შიდა კონტროლის სისტემები: ბანკს უნდა ჰქონდეს ეფექტური ორგანიზაციული სტრუქტურა და ადეკვატური შიდა კონტროლის სისტემები, რომლებიც უზრუნველყოფენ ოპერაციების უსაფრთხოებას, რისკების მართვასა და კანონმდებლობასთან შესაბამისობას.
• საინფორმაციო ტექნოლოგიების სისტემები: ბანკს უნდა გააჩნდეს საიმედო და უსაფრთხო საინფორმაციო ტექნოლოგიების სისტემები, რომლებიც უზრუნველყოფენ მონაცემთა დაცვასა და ოპერაციების შეუფერხებელ წარმოებას.

ლიცენზიის მიღების შემდეგ, კომერციული ბანკები ვალდებულნი არიან მუდმივად შეასრულონ კანონმდებლობითა და საქართველოს ეროვნული ბანკის რეგულაციებით დადგენილი მოთხოვნები. ეს მოიცავს:

• ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის დაფინანსების აღკვეთის მოთხოვნები: ბანკებმა უნდა განახორციელონ მომხმარებელთა იდენტიფიკაცია და ვერიფიკაცია, მონიტორინგი გაუწიონ საეჭვო ტრანზაქციებს და შეატყობინონ შესაბამის ორგანოებს საეჭვო საქმიანობის შესახებ. მათ ასევე უნდა შეიმუშაონ და დანერგონ შიდა პროცედურები ამ მიმართულებით.
• კაპიტალის ადეკვატურობის, ლიკვიდურობისა და რისკების მართვის მოთხოვნები: ბანკებმა მუდმივად უნდა შეინარჩუნონ საკმარისი კაპიტალი საკუთარი რისკების დასაფარად, უზრუნველყონ საკმარისი ლიკვიდური აქტივების არსებობა მოკლევადიანი ვალდებულებების შესასრულებლად და დანერგონ ეფექტური რისკების მართვის სისტემები.
• ანგარიშგების ვალდებულებები: ბანკები ვალდებულნი არიან რეგულარულად წარუდგინონ საქართველოს ეროვნულ ბანკს ფინანსური და სხვა სახის ანგარიშგებები, რაც საშუალებას აძლევს საქართველოს ეროვნულ ბანკს განახორციელოს მათი საქმიანობის მონიტორინგი და შეაფასოს რისკები.
• ზედამხედველობის პროცესში თანამშრომლობის ვალდებულება: ბანკები ვალდებულნი არიან ითანამშრომლონ სებ-თან საზედამხედველო ფუნქციების განხორციელების პროცესში, მიაწოდონ მათ მოთხოვნილი ინფორმაცია და დაუშვან მათ მიერ განხორციელებული შემოწმებები.